Kun je nog wel de zwartepiet toegespeeld krijgen? Of is dat politiek incorrect en moet je die uitdrukking wijzigen in 'iemand de wittepiet toespelen'?
En zwartepieten? Mag dat ook nog? Of mag alleen die tweede zwarte Piet wel?
Moet je de geschiedenis herschrijven omdat bepaalde cultuuruitingen niet meer in deze tijd passen? Moet je naar de rechter stappen omdat je vindt dat bepaalde dingen niet meer kunnen?
Zaken die niet meer kunnen, worden vanzelf door de tijd achterhaald. Neem nu bijvoorbeeld Carnaval. Oorspronkelijk een Rooms-katholiek feest om je, onder andere, nog even voor de 40-daagse vastentijd eens flink te buiten te gaan. Veel mensen vieren het en bij veel van die vierders gaan de haren rechtovereind staan als je over het geloof gaat praten. Toch is het een groot volksfeest. Als je bij deze mensen zou aankomen met iets over de vastentijd zou men zeggen dat dat toch volkomen achterhaald is en dat het gewoon een leuk feest is. En zo is het ook. De hele betekenis en alle wat erbij komt is in de loop der tijden verandert tot wat het nu is. Geen rechter of commissie is daaraan te pas gekomen.
Zo zie ik het Sinterklaasfeest met al zijn uitingen daarbij ook. Eeuwenlang wordt het feest al gevierd. Het is geen statisch feest. Vergeleken met een paar honderd jaar geleden is het een heel ander feest. De essentie blijft: het geven van anonieme cadeautjes.
Vijftig jaar geleden was Sinterklaas nog een grote boeman die zijn knecht Zwarte Piet opdracht gaf om stoute kinderen in de zak te stoppen en mee te nemen naar Frankrijk. Kinderen werden bang gemaakt voor Sinterklaas en Zwarte Piet. Nu is dat niet meer zo, alhoewel kinderen nog vrolijk zingen over de roe en de zak.
Is daar een rechter en een commissie aan te pas gekomen? Nee, natuurlijk niet. Zoiets gaat vanzelf. Het is de tijdgeest. Mensen praten erover en worden aan het denken gezet. De een probeert eens wat uit en de ander neemt het over. Ik ben ervan overtuigd dat over tien of twintig jaar het Sinterklaasfeest er heel anders uit zal zijn dan nu.
Maar om zoiets voor de rechter af te dwingen gaat mij te ver. Met dwang bereik je niets. Hooguit dat het zich tegen je keert. En dat je daarbij veel kapotmaakt. Je kunt niet zomaar iets radicaal veranderen, daarmee help je, bijvoorbeeld hier, het feest om zeep.
Eerlijk gezegd, ik heb bij Zwarte Piet nog nooit gedacht aan racisme, discriminatie of slavernij. Hij is zwart van het roet van de schoorstenen, en als er helemaal geen schoorstenen meer zijn hebben ze ook geen zwarte Piet meer nodig.
Je kunt je natuurlijk overal aan ergeren. We hebben in het Nederlands een mooi spreekwoord: Als je een hond wilt slaan, vind je altijd wel een stok. Ik, als Rooms-katholiek, zou me kunnen ergeren aan de figuur van Sinterklaas, een karikatuur van een bisschop. Discriminatie van katholieken! Sinterklaas heeft op zijn mijter een kruis! Heeft iemand ooit wel eens een bisschop gezien met een kruis op zijn mijter. O, ze zullen er misschien wel zijn, maar op één hand te tellen. Ik kan me vreselijk gekrenkt voelen om de karikatuur, maar waarom zou ik? Het is toch een veel te mooi feest om je daar druk om te maken!
Laten we de kinderen hun Sinterklaasfeest gunnen.